Από την αφάνεια στην Θεοφάνεια!

Από την αφάνεια στην Θεοφάνεια!

 

Σεβασμιώτατε, σεβαστοί πατέρες, αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί, πριν λίγες μέρες εορτάσαμε πανηγυρικά την γέννηση του Θεανθρώπου Ιησού, και γεμίσαμε τις εκκλησιές μας με ύμνους και ωδές πνευματικές, δοξολογώντας την δική Του μεγαλωσύνη. Όντως αδελφοί μου την γέννηση του Χριστού όσο και ανθρωπίνως να προσπαθούμε να την προσεγγίσουμε παραμένει πάντοτε Μυστήριο ξένο και παράδοξο, ενδεχόμενο μόνο μίας προσωπικής ανακάλυψης και όχι ένας στείρος εορτασμός χωρίς Χριστό.Σήμερα όμως και πάλι ερχόμαστε αντιμέτωποι με άλλο ένα παράδοξο για την ανθρώπινη λογική γεγονός. Ο Ιησούς πηγαίνει στον ποταμό Ιορδάνη με σκοπό να βαπτιστή από τον μέγα προφήτη, τον Πρόδρομο Ιωάννη. Οδεύει προς άλλη μία αποκάλυψη, οδεύει προς μία άλλη Θεοφάνεια.
Ο Ιωάννης αυτός ο μέγας άνθρωπος, μόλις αντικρίζει τον Ιησού σαστίζει, παγώνει, μένει εκστατικός μπροστά Του, μη μπορώντας να εννοήσει το μέγεθος της τιμής. Ο Βαπτιστής Ιωάννης βλέπει τον Ιησού και τον αναγνωρίζει όχι ως τον γλυκύ Ναζωραίο που θα κηρύξει απλά την φιλαλληλία μεταξύ των ανθρώπων, όχι ως τον ρομαντικό Ιησού του θρησκευτικού συναισθηματισμού, όχι ως τον ηθικολόγο διδάσκαλο αλλά τον αναγνωρίζει ως τον Προαιώνιο Λόγο που πήρε μορφή δούλου και που τώρα στέκετε εκεί μπροστά του ζητώντας από αυτόν ταπεινά να τον βαπτίσει.

Ο Ιωάννης βιώνοντας την προσωπική του Θεοφάνεια απορεί με αυτό που του ζητά ο Δημιουργός του, απορεί γεμάτος έκπληξη από την ταπείνωση του Κυρίου του, απορεί από την αναπάντεχη αγάπη του Θεού του, από την αμεσότητα του Θεανθρώπου. Και λέγει:…«Εγώ χρείαν έχω υπο σου βαπτισθήναι, και συ έρχη προς με;»ο Χριστός όμως επιμένει, επιμένει να βαπτισθεί από τον Ιωάννη όχι γιατί έχει ανάγκη από το βάπτισμα της μετανοίας αλλά για να το μεταμορφώσει σε λουτρό παλιγγενεσίας, σε μέγα μυστήριο. Ο Χριστός βαπτιζόμενος ο ίδιος, ταυτίζεται με κάθε αμαρτωλό άνθρωπο, γίνετε ένα με εμάς και καθαρίζει κάθε ρύπο αμαρτίας από την ανθρώπινη φύση, με το βάπτισμά Του δείχνει πως δεν ήρθε για να κρίνει ή να καταδικάσει, ούτε να φέρει αντικειμενικούς νόμους και κανόνες, αλλά για να μας καταστήσει μετόχους της αναμάρτητης ζωής Του, δίνοντας την δυνατότητα πλέον στον κάθε άνθρωπο που προσέρχεται στο μέγα μυστήριο του Βαπτίσματος, να μπορεί να γίνει και αυτός από χοϊκός άνθρωπος σε κατά Χάριν υιός του Θεού.Η ταπείνωση της Παναγίας μας ήλκησε τον Θεό και εσκήνωσε εν αυτή ερασθείς την καθαρότητά της, η ταπείνωση και συντριβή του ληστή έκανε τον Χριστό να τον συνοδεύσει  πρώτο μέσα στην Βασιλεία Του, εδώ… η ταπείνωση και η άσκηση του Ιωάννη προκαλεί τον Θεό να του αποκαλυφθεί, και η Θεοφάνεια έρχεται μυστηριακά μέσα στα όρια του προσωπικού βιώματος. Η ταπείνωση αδελφοί μου είναι το κλειδί που ανοίγει την πύλη προς το Θείο, ο Χριστός το αρχέτυπο της ταπεινώσεως μας δείχνει τον τρόπο υπάρξεως μέσα στον κόσμο.Χωρίς πραγματική ταπείνωση θα συνεχίζουμε να συγκινούμαστε βλέποντας τον μικρό Χριστό μέσα στην φάτνη, ενώ την ίδια στιγμή θα προσπαθούμε να αυξήσουμε την κοινωνική μας καταξίωση, θα συγκινούμαστε από την απίστευτη θυσιαστική αγάπη και ταπείνωση του Θεού, ενώ ταυτόχρονα  θα διεκδικούμε πρωτοκαθεδρίες και φτηνά δικαιώματα, θα προσερχόμαστε στην ρίψη του τιμίου σταυρού στα ύδατα όπως θα κάνουμε αύριο, αγνοώντας την αγιαστική πράξη που συντελείται και θα προσεγγίζουμε το γεγονός αυτό σαν άλλη μία κοινωνική φιέστα, πέφτοντας στην παγίδα να ειδολωποιούμε τελικά τα τόσο όμορφα έθιμα του τόπου μας που καταντούν να γίνονται το κέντρο της εορτής εκτοπίζοντας στο περιθώριο τα μυστικώς τελούμενα, και όλα αυτά γίνονται, διότι δυστυχώς ο Θεός έχει απομείνει νεκρό αντικείμενο της σκέψης μας, νεκρό αντικείμενο της επιστήμης, της προόδου, της ζωής και γι’ αυτό πολύ εύκολα οι άνθρωποι αντικαθιστούν τον Θεό με άλλα πιο εύχρηστα για την ατομική ευζωία αντικείμενα… χωρίς ταπείνωση ο μυστηριακός τρόπος ζωής που μας προτείνει ο Χριστός θα μένει απρόσιτος, ακατανόητος, σκανδαλώδης, διότι χωρίς ταπείνωση ο άνθρωπος εγκλωβίζεται μέσα στη φυλακή του υποτιθέμενου κύρους του, μέσα στην αλαζονεία της ψεύτικης αυτάρκειάς του, δέσμιος των κακών συνηθειών του. Και ενώ στην πραγματικότητα όλοι μας ζούμε μέσα σε μία διαρκή Θεοφάνεια μένουμε όλοι μας ανυποψίαστοι για την ύπαρξή της, ανυποψίαστοι για όλα αυτά που έγιναν, γίνονται και θα γίνονται για χάρη της Αγάπης που έχει Εκείνος για εμάς.

Μέσα στην Εκκλησία μας τα πάντα γίνονται δια των μυστηρίων, τα πάντα πάντοτε συλλειτουργούν θεανθρωπίνως. Η Εκκλησία δεν είναι άλλο ένα ανθρώπινο καθίδρυμα, επιτρέψτε μου να πω δεν είναι ούτε Θεανθρώπινο καθίδρυμα αλλά είναι ο Χριστός παρατεινόμενος εις τους αιώνας, η Εκκλησία είναι ο ίδιος ο Χριστός  και για αυτό ο κάθε πιστός που είναι μέλος του Σώματος του Χριστού αρνείται να συμμετάσχει σε κάθε κοσμικά οργανωμένο θεσμό και ας φορεί το προσωπείο της ευσεβισμού, και που θέλει δήθεν να τον χειραγωγήσει στο μυστήριο της ζωής και της σωτηρίας. Αυτό θα πρέπει να το έχουν υπ’ όψιν τους όλοι αυτοί, λαϊκοί και κληρικοί που βάλθηκαν στις μέρες μας να αυτοανακηρυχτούν ομολογητές και σωτήρες της Εκκλησίας μας, αρνούμενοι να αντιμετωπίσουν τον προσωπικό τους εχθρό που είναι η επιθυμία τους για προβολή και εξουσία, η Εκκλησία μας δεν έχει ανάγκη από καμία είδους ανθρώπινη αυθεντία, μιας και η ίδια ενσαρκώνει τηνΑυτοαλήθεια η οποία δεν έχει ανάγκη από κανέναν να την υπερασπιστή με άναρχες κραυγές θρησκευτικού φανατισμού.Αδελφοί μου ας μην ξεγελιόμαστε, αν η Αλήθεια της πίστεώς μας δεν αποκαλύπτεται με την αγάπη και την ταπείνωση, είναι ψευδής. Και αν η ταπείνωση μας δεν είναι απόρροια της Αλήθειας που βιώνουμε, τότε η ταπείνωσή μας είναι εφήμερη και πλαστή…Τα μυστικώς τελούμενα μέσα στην ιστορία έχοντας εσχατολογική προοπτική καθίστανται γεγονότα του μέλλοντος αιώνος, ο άνθρωπος όμως μένει ξένος σε όλα αυτά αν δεν έχει την πολυπόθητη ταπείνωση, αν δεν πάψει επιτέλους να μοιρολογά για την πτώση του και αποδεχτεί την κατάρρευσή του, διότι μόνο αν αποδεχτεί την αποτυχία του, μόνο αν συνειδητοποιήσει το μεγαλείο της μηδαμινότητάς του θα ησυχάσει, θα ειρηνεύσει, θα ταπεινωθεί.

Η κατάδυση του Χριστού στον Ιορδάνη προμηνύει την εις Άδου Κάθοδο, η δε ανάδυσή Του την Ανάσταση. Γι’ αυτό και ο απ. Παύλος λέγει ότι: «όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθημεν, εις τον θάνατον αυτού εβαπτίσθημεν», όπως ο Κύριος πεθαίνει πάνω στον Σταυρό, έτσι και εμείς πεθαίνουμε στο βάπτισμα, «ου τη σαρκί, αλλά τη αμαρτία», ο βαπτισμένος λοιπόν άνθρωπος, ο αναγεννημένος, ο φωτισμένος, ο ταπεινός είναι ο νεκρός άνθρωπος, νεκρός ως προς την αμαρτία,. Ο βαπτισμένος μέσα στην ταπείνωση άνθρωπος έχει το ήθος του κεκοιμημένου, δεν ποθεί πλούτο, αξιώματα, ηδονή, αμαρτία, αλλά πλέον αναγεννημένος από το μέγα μυστήριο της υιοθεσίας προσπερνά τα γήινα και σπεύδει προς τα ουράνια, ανίκανος πλέον να κάνει το κακό, μιας και η θεία ταπείνωση τον κρατά σε μία διαρκή Θεοφάνεια.Οι άνθρωποι λοιπόν που γίνονται κοινωνοί αυτής της χάριτος, όχι οι θεολογικά καταρτισμένοι αλλά οι πνευματικά κεκαθαρμένοι με την ταπείνωση, τη συντριβή της καρδιάς, την πίστη και την αγάπη, αυτοί τελικά αγιάζονται ζώντας μία ακατανόητη για το κοσμικό φρόνημα των ανθρώπων, σχέση με τον Θεό. Μία σχέση γεμάτη αποκαλύψεις, γεμάτη κάλλος και μία συνεχή ειρηναία έκπληξη μπροστά στην Αγάπη του Θεού.Ο Βαπτιστής Ιωάννης συγκλονίζεται μπροστά στο ανέκφραστο κάλλος που του φανερώνεται, και αυτό το θείο κάλλος είναι που φωτίζει τελικά και σώζει τον άνθρωπο όχι όμως μαγικά, εν αγνοία του, αλλά ο άνθρωπος σώζεται συμμετέχοντας ενεργά, ελεύθερα, σώζεται τιμώμενος, με το να γίνει ο ίδιος χάριτι Θεού πηγή κάλλους και σωτηρίας και για τους άλλους, να γίνει «πηγή ύδατος αλλομένου εις ζωήν αιώνιον», να γίνει άγιος, αιώνιος, Θεός κατά Χάριν, συγκληρονόμος δε Χριστού, να γίνει υιός του Πατρός. Ότι και να πει κάποιος  είναι λίγο μπροστά στα λόγια ενός ανθρώπου που τολμά και λέγει ότι είναι υιός του Πατέρα, υιός του Θεού, και όμως όσο απίστευτο και αν μας φαίνεται, αυτό ακριβώς πραγματώνεται με το Βάπτισμά μας, γινόμαστε υιοί του Πατέρα και δεν θα απολέσουμε την υιότητα που μας προσφέρει ο Πατέρας Θεός μόνο αν προσπαθήσουμε με την ζωή μας να αποκτήσουμε τις ιδιότητες που θα πρέπει να έχει ο κάθε κατά χάριν Υιός, την πραότητα, την αυταπάρνηση, την θυσιαστική αγάπη, την υπακοή και την ταπείνωση.

Η ενδοτριαδική κοινωνία αγάπης μας διδάσκει τον τρόπο ζωής μας, μας φανερώνει την απλότητα των σχέσεων όταν μέσα σε αυτές δεν υπάρχει το εγώ αλλά το εμείς…Δεν υπάρχει με άλλο τρόπο η Εκκλησία, και με άλλο τρόπο διδάσκει ή θεολογεί. Ο Τριαδικός τρόπος υπάρξεως συνιστά το μυστήριο της Εκκλησιάς και αποτελεί το σαφές κήρυγμα που πείθει τον άνθρωπο ότι ο Θεός Πατήρ αγαπά τον κόσμο καθώς ηγάπησε και αγαπά τον Υιόν. Και αυτή η αίσθηση της θεϊκής αγάπης που παρέχει ελευθερία αποτελεί απαραίτητο και φυσιολογικό κλίμα μέσα στο οποίο μπορεί να προοδεύσει πνευματικά ο άνθρωπος.

Ο σύγχρονος άνθρωπος όμως, αν και έχει προοδεύσει τεχνολογικά αρνείται να καταλάβει ότι δεν μπορεί να προοδεύσει, να εξελίχθη υπαρξιακά χωρίς τον Θεό, και η σημερινή κατάσταση που βιώνουμε όλοι μας είναι ακριβώς θα λέγαμε η κορυφή του παγόβουνου των αποτυχημένων προσπαθειών του ανθρώπου να δημιουργήσει μία ζωή γεμάτη χαρά και ευτυχία χωρίς όμως τον Θεό, και εκεί έγκειται ακριβώς αυτή η αποτυχία του ανθρώπου που νόμιζε και δυστυχώς ακόμα νομίζει ότι μπορεί να καταφέρει να ζει ειρηνικά και ευτυχισμένα δίχως να έχει κοινωνία μετα του Θεού. Μανιωδώς λοιπόν προσπαθούν οι κοσμικοί άνθρωποι να καταφέρουν να συνεχίσουν να ζούνε μέσα στην τρυφή και στις επίγειες απολαύσεις, ικανοποιώντας τις ψεύτικες ανάγκες τους, για μοντέρνο ρουχισμό, για εξωτερικό καλλωπισμό, για αχόρταγο καταναλωτισμό. Και επειδή βλέπουν ότι δεν μπορούν πλέον να ζούνε μέσα σε αυτήν την πλαστή τους ευτυχία, λόγο αυτής της οικονομικής κρίσης, επαναστατούν, δυσφορούν, παραπονιούνται… και προσπαθούν να αλλάξουν σχεδόν τα πάντα σε μία ύστατη προσπάθεια να διορθώσουν τα πράγματα…. ενώ δεν καταβάλουν καμία προσπάθεια να αλλάξουν οι ίδιοι, να αλλάξουν ζωή, να πάψουν επιτέλους να ζουν παρα φύσιν και να αρχίσουν να ζουν εν Χριστώ, να ζουν δηλαδή μία φυσιολογική ζωή, διότι αδελφοί μου η φυσιολογική ζωή είναι η εν Χριστώ ζωή και η εν Χριστώ ζωή είναι η φυσιολογική ζωή.Τα άγια Θεοφάνεια μας αποκαλύπτουν σήμερα και πάντοτε έναν κόσμο, ως κόσμο του Θεού, εξαγνισμένο και  καθαρό και προκαλούν τον πεπτωκότα άνθρωπο να εισέλθει μέσα σε αυτόν τον κόσμο, να γίνει και αυτός μέτοχος της χαράς και της ειρήνης, μέτοχος της αγάπης και της όντως Ζωής.

Ο μυστηριακός τρόπος ζωής που πραγματώνεται μέσα στην Εκκλησία μας, προσφέρει εν Πνεύματι Αγίω την προσωπική φανέρωση του Θεού, μία φανέρωση που δεν επιβάλλεται με το μεγαλείο της αλλά γίνεται το υπαρξιακό γεγονός που μεταμορφώνει τον καθένα από εμάς σε κληρονόμο της Βασιλείας του Πατρός. Και το ιδίωμα που πρέπει να έχει ο κάθε κληρονόμος, είναι η ταπείνωση, χωρίς την οποία ο άνθρωπος αδυνατεί να μετανοήσει, αδυνατεί να εννοήσει την μικρότητά του και καταντά να ζει μέσα στην ύβρη, στην οίηση ως λατρεία της ψεύτικης μεγαλωσύνης του και η οποία τον οδηγεί στην πνευματική του αυτοκτονία.Αδελφοί μου η σημερινή εορτή κραυγάζει για άλλη μία φορά ότι ευδοκία του Πατρός, δια του Υιού, εν πνεύματι Αγίω τα πάντα εγένετο. Και ότι ο Θεάνθρωπος Κύριος, ο αναμάρτητος, η αυτοκάθαρση, ο «πάσης επέκεινα καθαρότητος» είναι ο μέγας Αρχιερεύς, στη Λειτουργία του σύμπαντος κόσμου, ως ο «προσφέρων και προσφερόμενος». Αυτός είναι τελικά ο ευλογών, πληθύνων και άγιάζων όχι μόνο τα ύδατα αλλά τα σύμπαντα.Εύχεστε σεβασμιώτατε,  μέσα από τον μυστηριακό τρόπο ζωής που μας προτείνει η Εκκλησία μας, να αξιωθούμε όλοι μας δια της ταπεινώσεως να βιώσουμε μέσα στην ύπαρξή μας την προσωπική μας Θεοφάνεια, ώστε να φωτιστούμε και να πάρουμε δύναμη και κουράγιο να συνεχίσουμε τον πνευματικό μας αγώνα ώστε και εμείς να εισέλθουμε «συν πασι τοις αγίοις»μέσα στην ενδοχώρα της Αγάπης του Τριαδικού Θεού μας.
Λόγος που εκφωνήθηκε στον εσπερινό των Θεοφανείων το 2011αρχιμ.Παύλου Παπαδόπουλου