῾Η ΣωτηριολογικὴΣημασία της ανθρωπινης φυσεως του χριστου

– 1 –

῾Η ΣωτηριολογικὴΣημασία

τῆς᾿ΑνθρωπίνηςΦύσεωςτοῦΧριστοῦ

«Καὶ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν»

(᾿Ιω. αʹ 14)

᾿Ανδρέου Θεοδώρου (†2004)

Καθηγητοῦ Πανεπιστημίου ᾿ΑθηνῶνΗ Σάρκωση τοῦ Λόγου ἀποτελεῖτὸἐπίκεντροτῆςΠίστεώςμας ῎Εγινε, ὅταν ἦλθετὸπλήρωμα τοῦχρόνου (Γαλ δʹ4),

δηλαδὴὁ«καιρὸς, ποὺὅρισε ὁΠατὴρ στὸἀπειρόσοφοσχέδιο

τῆς«θείαςπερὶτὸν ἄνθρωπον οἰκονομίας Του.

Τότε ἔστειλεν ὁΠατὴρ τὸν ΥἱόνΤουτὸμονογενῆστὸν κό

σμο νὰγίνει ἄνθρωποςἀπὸγυναῖκα γιὰνὰλυτρώσει τὸν ἄν-

θρωποἀπὸτὴν πτώση τουστὴν ἁμαρτία

῞Οτι ἡ θεία Σάρκωση ἀπέβλεπεστὰσωτηρία τοῦἀνθρώπουἀναφέρεταιρητὰκαὶστὸἱερὸΣύμβολο τῆςΠίστεώςμας «Τὸν δι᾿ἡμᾶςτοὺςἀνθρώπουςκαὶδιὰτὴν ἡμετέρανσωτηρίαν κατελθόντα

ἐκτῶνοὐρανῶνκαὶσαρκωθέντα ἐκΠνεύματοςἁγίουκαὶΜαρίαςτῆςΠαρθένου καὶἐνανθρωπήσαντα.

Μερικοὶπιστεύουν ὅτι ἡΣάρκωση τοῦΛόγου θὰγινόταν

οὕτωςἤἄλλως καὶσὲπερίπτωση ἀκόμα ποὺδὲν ἁμάρτανεὁἄνθρωπος ῾Ηθεωρία αὐτή ποὺεἶναι«θεολογούμενο», κάτι δη

λαδή ποὺσυζητιέται ἐλεύθεραστὴθεολογία, δὲν νομίζω ὅτι

εἶναισωστή

* * *

῾Η Σάρκωση τοῦ Λόγου, σύμφωνα μὲὅσα λέγονται πιὸπάνω,

εἶναιμετατόπιση, μετακίνηση τοῦΛόγου ἀπὸτὸν οὐρανὸστὴγῆ

Φυσικὰπρόκειται γιὰἔκφραση σαφῶςἀνθρωποπαθῆ κομμέ

νηστὰφυσικὰμέτρα μας γιατὶὁΘεός ὡςτὸἄπειρο καὶἀπόλυ

– 2 –

το πνεῦμα, ποὺσυνέχει, συγκρατεῖκαὶπληροῖτὰπάντα, δὲν

μετακινεῖταιστὸν ἐκτατὸχῶρο ὅπωςμετακινοῦνταιτὰφυσικὰκτίσματα. ῎Αλλωστε, ὁχῶρος ὡςδημιούργημα καὶαὐτὸςτοῦΘεοῦ βρίσκεται μέσα στὸΘεό καὶὄχι τὸἀντίθετο ὁΘεὸςστὸχῶρο

῾Η ᾿Ενανθρώπηση δὲν εἶναι«μετάβασιςτοπική ἀλλὰσυγ

κατάβασιςθεϊκὴ (᾿Ακάθιστος ῞Υμνος, μὲτὴν ἔννοια ὅτι ὁΛό

γος χωρὶςνὰχάσει τὸθεῖοΤουἀξίωμαὡςδεύτερο πρόσωπο τῆς῾ΑγίαςΤριάδος(ἡΣάρκωση ἦταν«ἀνεκφοίτητη» καὶ«ἀδιάστα-

τη»), μπῆκε θεληματικὰσὲμιὰκαινούργια φάση ζωῆς προσλαμ

βάνονταςστὸπρόσωπὸΤου«ἀσυγχύτως» καὶ«ἀδιαιρέτως» τὴφύση τοῦἀνθρώπου πράγμα ποὺσυμπίπτει μὲτὴθεία Του«κέ

νωση.

* * *

Μὲτὴν ἐνανθρώπησήΤου ὁ Λόγοςἔπιασε στὰστιβαρὰχέ

ριαΤουτὴφύση στὸσημεῖοποὺὁ᾿Αδὰμτὴν ἄφησε, ἀστοχώνταςνὰτὴν ὁδηγήσειστὴν ἀλήθειατης·ἀνέλαβεὁἴδιοςτὴχαμένη

τηςὑπόθεση πετυχαίνονταςστὴν ἀπειροδυναμίατοῦθεανδρικοῦπροσώπου Τουτὸθεοδύναμο προορισμὸτης

᾿Απάλειψε ἀπὸ τὴχαλασμένη φύση τὸαἶσχοςτῆςπαρακοῆς

ἀφαιρώνταςἀπ᾿αὐτὴντὰράκη τῆςφθορᾶς μὲτὰὁποῖατὴν

ἔντυσε ἡπρογονικὴπαράβαση. ᾿Εκαθάρισετὴν «εἰκόνα» ἀπὸ τὴμελάνωση τῆςἁμαρτίας ῎Εκανε νὰλάμψουν καὶπάλιν οἱθεοει

δεῖςχαρακτῆρεςτης ἡἀρχέγονήτηςεὐγένειακαὶλαμπρότητα.

Ζύμωσε τὴφύση μαςμὲτὴθεότητα, κάνονταςτὸν ἄνθρωπο «θεό!

Τὴθέωση τῆς φύσεώςτουθὰπετύχαινε βέβαια καὶὁπρῶτοςἄνθρωποςστὸμέτρο, ποὺθὰπαρέμενε πιστὸςστὴφυσικήτουἐνέργεια ῾Ηπτώση στὴν ἁμαρτίαἀνέκοψετὸθεοδύναμο αὐτὸπροορισμό

* * *

Τὸθαῦματῆς λυτρώσεωςἐπιτεύχθηκεστὴδιαμόρφωση τοῦθεανδρικοῦπροσώπου τοῦΧριστοῦ

Στὸἀΐδιοπρόσωπο τοῦΛόγου ἑνώθηκαν«ἐξ ἄκραςσυλλήψε-

ως, δηλαδὴἀπὸτὴν πρώτη στιγμὴτῆςμορφώσεωςτοῦἐμβρύουΧριστοῦστὴμήτρα τῆςΠαρθένου, ἡθεία φύση καὶἡἀνθρώπινη

ποὺδέθηκαν στενὰσὲμιὰπεριχώρηση βαθιὰκαὶπραγματική

ἀσύγχυτηκαὶἀδιαίρετη

– 3 –

᾿Εκεῖ (στὸπρόσωπο τοῦΛόγου) ἔγινε καὶἡἀντίδοσητῶνἰδιωμάτωντῶνφύσεων, τῆςθείαςστὴν ἀνθρώπινηκαὶτῆςἀνθρώπινηςστὴθεία.

* * *

Στὸθαῦματῆς λυτρώσεωςκυρίαρχη θέση κα

τέχει ἡθεία φύση. Σ᾿αὐτὴνθεοποιεῖταιἡἀνθρώ

πινηκαὶαὐτὴκαθιστᾶδραστικὸτὸσωτήριο ἔργο τοῦΧριστοῦ

῞Ομωςστὸσχέδιο τοῦΘεοῦγίνεται ἀπαραίτητηκαὶἡσυνέρ-

γειατῆςἀνθρωπίνηςφύσεως Αὐτὴτὴν ἔννοια ἔχει τὸμυστήριο

τῆςθείας᾿Ενανθρωπήσεως

᾿Ενῶ θὰμποροῦσεὁΘεὸςμὲἕνα παντοδύναμο λόγο Τουνὰσυντρίψει τὴν ἁμαρτίακαὶτὸδιάβολο, σώζονταςμιὰγιὰπάντα

τὸπλάσμα Του δὲν τὸἔκανε, γιατὶαὐτὸἦτανἀντίθετοπρὸςτὰμέτρα τῆςθείαςδικαιοσύνηςΤου(ἐδῶἡδικαιοσύνη νοεῖταιμὲτὴν εὐρύτερήτηςθεολογικὴἔννοια)·ἀλλὰμπῆκεστὴν ἱστορία

ἔγινε πραγματικὸςἄνθρωπος ἔδωσε τὴμάχη, ἐκεῖποὺἡττήθηκεὁ᾿Αδάμ πεθαίνονταςσὲμιὰφύση φθαρτὴκαὶπαθητὴγιὰτὴλύτρωση τοῦκόσμου.

Γιὰτὴσωτηρία του ἔπρεπε νὰδουλέψει κιὁἴδιοςὁἄνθρω-

πος ἑνωμένοςὑποστατικὰμὲτὸΘεό

* * *

῾Η ἀνθρώπινη φύση τοῦΧριστοῦἦτανφύση πραγματικὴκαὶἀληθινή ῾ΟΧριστὸςπῆρετὴφύση τοῦ᾿Αδάμ χωρὶςὅμωςνὰεἶναι«ἐξ ᾿Αδάμ».

Πῆρε τὴν προπτωτικὴφύση στὴν πληρότητάτης δηλαδὴσῶ

μακαὶψυχή ὅπωςτὰεἶχεκαὶὁπροπάτορας ῾Ωστόσοδὲν βρι

σκόταν καὶστὴν ἱστορικὴσυνέχεια ἐκείνου Δὲν καταγόταν γε

νετικὰἀπὸτὸν ᾿Αδάμ·δὲν εἶχετὴφύση τοῦμονάρχη, ὅπωςτὴν

ἔχουν οἱἄλλοι μεταπτωτικοὶἄνθρωποι, ποὺκατάγονταν ἀπ᾿αὐτόν

Δὲν εἶχεφυσικὸπατέρα ὁΧριστός ῏Ηταν«ἀπάτωρ ἐκ μη-

τρός. Τὴν ἀνθρωπότητὰΤουτὴν πῆρεἀποκλειστικὰἀπὸτὴΜαρία, ποὺἦτανἡπραγματικὴΜητέρα Του Τὴθέση τοῦφυσι

κοῦπατέρα ἀνεπλήρωσετὸΠνεῦματὸἅγιο, τὸὁποῖοκατέβαλε

στὴμήτρα τῆςΠαρθένου τὴν ἀνθρώπινηφύση τοῦσαρκωθέντοςΛόγου.

῎Ετσι ὁ Χριστός ἐπειδὴκαμμιὰγενετικὴσχέση δὲνεἶχεμὲτὴν πεσμένη φύση τοῦ᾿Αδάμ δὲν κληρονόμησε τὸἁμάρτημα– 4 –

ἐκείνου, τὸὁποῖομεταδίδεται σὲκάθε ἄνθρωπο διὰτῆςφυσικῆςγεννήσεως

Μὲἄλλα λόγια ὁΧριστὸςεἶχεμὲν τὴφύση τοῦ᾿Αδὰμχωρὶςὅμωςτὸἐπιγενὲςστοιχεῖοτῆςἁμαρτίας Πῆρεφύση ἀναμάρτητη

πλασμένη ἀπ᾿εὐθείαςἀπὸτὸΘεό ἔξω ἀπὸτὴλειτουργία τοῦφυσικοῦνόμου τῆςσυλλήψεως

* * *

Στὴν ἀλήθειατῆς ἀνθρώπινης φύσεωςτοῦΧριστοῦἐπικεν

τρώνεται καὶἡἀλήθειατοῦχριστολογικοῦθαύματος

῞ΕναςψεύτικοςἤμειωμένοςΧριστὸςδὲν θὰμποροῦσενὰσώσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸτὴν ἁμαρτίακαὶτὸν αἰώνιοπνευματικὸθάνατο.

Πρὸςτὴν κατεύθυνση αὐτὴπροσανατόλιζαν τὴσκέψη ὅλεςἐκεῖνεςοἱαἱρέσεις ποὺκατὰτὸἕνα ἤτὸν ἄλλο τρόπο προσέ

βαλλαντὴν ἀνθρώπινηφύση τοῦΧριστοῦ καὶτὶςὁποῖεςσθεναρὰκαταπολέμησε ἡ᾿Εκκλησία

῎Αςδοῦμεἐπιτροχάδην τὶςκυριώτερες

1) Οἱ δ ο κ ῆ τ ε ς (ἤ δ ο κ η τ ὲ ς) δὲν δέχονταν ὅτι ὁΧριστὸςἦτανπραγματικὸςἄνθρωποςμὲσῶμααἰσθητὸκαὶὑλικό

῎Ελεγαν ὅτι δὲν εἶχεὑπόστασηπραγματική ἀλλὰφαινόταν

ἐξωτερικὰὡςἄνθρωπος Εἶχεμὲν ὁρατὸἀνθρώπινοπερίγραμμα,

σὰν ἕνα φάντασμα, ποὺφαίνεται σὰν ἄνθρωπος χωρὶςὅμωςνὰἔχει ὑλικὴὑπόσταση(σάρκα καὶὀστᾶ. ῏Ητανἕνα ἐπιφαινόμενο

μιὰδόκηση (ἐξοὗκαὶἡὀνομασίατους«δοκῆτες»).

Σ᾿ αὐτὸ κατέληγαν ἀπὸἀντιλήψειςδυαρχικές Θεωρώνταςτὴν

ὕλη ὡςκακή δὲν μποροῦσαννὰδεχτοῦνὅτι ὁΧριστὸςἦτανδυνατὸνὰλάβει σῶμαὑλικό ποὺ(κατὰτὴγνώμη τους ἦτανφύσει κακό ἕδρα καὶἑστίατῆςἁμαρτίας ῎Ετσι τὸδιέγραψαν ἀπὸτὸν Κύριο καὶ«ἡσύχασαν».

2) ῾Ο ᾿Α π ο λ ι ν ὰ ρ ι ο ς, ἐπίσκοπος ΛαοδικείαςτῆςΣυρίας ἐνῶδεχόταν τὴν πραγματικότητα τῆςἀνθρώπινηςφύσε-

ωςτοῦΧριστοῦ ὅμωςπροέβαινε σὲμείωση αὐτῆς ἀφαιρώνταςἀπ᾿αὐτὴντὸλογικὸνοῦ

᾿Επηρεαζόμενος ἀπὸ τὴν τριχοτομικὴθεωρία τοῦΠλάτωνος(σῶμαζωικὴψυχὴλογικὸςνοῦς, δεχόταν σῶμακαὶζωικὴψυ

χὴστὸΧριστό ὄχι ὅμωςκαὶλογικὸνοῦ τὸν ὁποῖονἀναπλήρω

σετὸἀΐδιοπρόσωπο τοῦΛόγου.

– 5 –

Κατὰτὸν ᾿Απολινάριοἡπαρουσία τοῦλογικοῦνοῦσυνιστᾶἰδιαίτεροπρόσωπο, στὸὁποῖοὑπάρχειπάντοτε ἡδυνατότητα τῆςἁμαρτίας πρᾶγμαποὺθεωροῦσεἀνοίκειοκαὶβλάσφημο γιὰτὸΧριστό ῎Ετσι προέβαινε στὴμείωση τῆςἀνθρωπότηταςτοῦΣωτῆ

ρος ἀπὸτὴν ὁποίαἀφαιροῦσετὸσημαντικότερο μέροςτης

3) Στὴσυνέχεια ὁ῎Α ρειοςδίδασκε ὅτι ἡἀνθρώπινηφύση

τοῦΧριστοῦἦτανἄψυχη. ῾ΟΛόγοςεἶχεμὲν σάρκα, ὄχι ὅμωςκαὶψυχή

Σ᾿ αὐτὸ κατέληγε, ἀκολουθώνταςΦιλώνεια διδάγματα. Σύμφω-

ναμὲαὐτὰἡλογικὴψυχὴεἶναιὁἐκπρόσωποςτοῦκοσμικοῦλόγου. ῞Οπου ὑπάρχειὁλόγος ἐκεῖεἶναιπεριττὴἡπαρουσία

τοῦἐκπροσώπουτου τῆςλογικῆςψυχῆςκαὶτανάπαλιν.

῾Ο ῎Αρειος υἱοθετώντας τὰδιδάγματα αὐτὰκαὶμὴμπορώνταςσυγχρόνωςν᾿ἀποστεῖἀπὸτὰπερὶσαρκώσεωςτοῦΛόγου διδά

γματατῆςΓραφῆς εἶπεὅτι, ἀφοῦὁλόγοςὑπῆρχεστὴν ἀνθρώπι

νηφύση, ποὺπροσέλαβε, δὲν ἦτανἀναγκαίαἡπαρουσία σ᾿αὐτὴνκαὶτοῦἐκπροσώπουτου(τῆςψυχῆς. ῾ΗλογικὴψυχὴἦταντελείωςπεριττὴστὸΧριστό

4) ᾿Αντιθέτως ὁ Ν ε σ τ ὸ ρ ι ο ς, πατριάρχηςΚωνσταντι

νουπόλεως ἐπλειοδότησεπροσθέτονταςστὴν ἀνθρωπότητατοῦΚυρίου κάτι, ποὺαὐτὴδὲν μποροῦσενὰἔχει.

Αὐτὸ τὸκάτι ἦτανπρόσωπο πλῆρεςκαὶτέλειο, ξεχωριστὸἀπὸτὴν ὑπόστασητοῦΛόγου, αὐτόνομοκαὶαὐτοδιόριστο

῾Ο Νεστόριοςδιαιροῦσε τὸἑνιαῖοπρόσωπο τοῦΧριστοῦσὲδύο πρόσωπα, ἕνα γιὰκάθε φύση, καὶἀνεξάρτητατὸἕνα ἀπὸτὸἄλλο. Γι᾿αὐτὸκαὶτὴν Παναγία τὴν καλοῦσε «Χριστοτόκον»,

ἐπειδὴ γέννησε τὸν ἄνθρωπο ΧριστόΤὸΘεὸδὲν μποροῦσενὰγεννήσει, διότι, γιὰνὰγίνει αὐτό ἔπρεπε νὰεἶναικαὶἡἴδια

θεά ὥστε τὸὅμοιο νὰγεννήσει τὸὅμοιο.

Τὴν ἕνωση τῶν φύσεων στὸΧριστὸθεωροῦσεὡςἕνα ἁπλὸἐξωτερικὸπλησιασμό ὡςμία ἕνωση, ὄχι βαθιὰκαὶἐσωτερικὴ(ἡὑποστατικὴἕνωση γι᾿αὐτὸνἦταντελείωςἀκατανόητη, ἀλλ᾿ἕνω-

σηἠθικὴκαὶ«κατ᾿ ἀξίαν», ὡς μιὰἁρμονικὴσυνεργασία τῆςθεότητοςμὲτὴν ἀνθρωπότητα

Σ᾿ ἕνα τέτοιο πλέγμα σκέψεων δὲν ἦτανδύσκολο στὸἀνθρώ

πινοπρόσωπο τοῦΛόγου, ν᾿ἀποδοθεῖἡδυνατότητα τῆςἁμαρτίας– 6 –

καὶἡἰδέαὅτι προέκοπτε ὁΚύριοςἠθικῶς παλαίονταςκατὰτῆςἁμαρτίαςκαὶὀχλούμενοςἀπὸπάθη καὶἐπιθυμίεςκακές

Τὸτελευταῖοαὐτὸ δεχθήκανε οἱθεολόγοι τῆςἀκραίαςπτέ

ρυγαςτῆς᾿ΑντιοχειανῆςΣχολῆς(ΘεόδωροςΜοψουεστίαςκἄ).

5) Στὸἀντίθετοἄκρο τῆςδιδασκαλίαςτοῦΝεστορίου στεκό

τανὁΕὐτυχὴς ἀρχιμανδρίτηςστὴν Κωνσταντινούπολη καὶεἰσηγητὴςτοῦμονοφυσιτισμοῦ

Αὐτὸς τόνιζε ὑπερβολικὰτὴν ἑνότητατοῦθεανδρικοῦπροσώ

πουτοῦΧριστοῦ

᾿Εκκινώντας ἀπὸ τὴν ἀρχὴ(δανεισμένη ἀπὸτὴν ἑλληνικὴφιλοσοφία) ὅτι, ὅπου ὑπάρχειφύση ἐκεῖπρέπει νὰὑπάρχεικαὶπρόσωπο, ἦτανὑποχρεωμένος στὸἕνα πρόσωπο τοῦΛόγου, ποὺτόσο ἔντονα ὑποστήριζε ν᾿ἀποδεχθεῖκαὶμία μονάχα φύση.

Ποία ἦταν ἡ φύση αὐτή;Φυσικὰἡθεία, ὡςἰσχυρότερηκαὶἐπικρατέστερη Τίδὲἀπέγινεἡἀνθρωπίνη;᾿Απορροφήθηκεἀπὸτὴθεία. Χάθηκε στὸν ἀπέραντοὠκεανὸτῆςθεότητος Γιὰνὰδιαφωτίσει μάλιστα τὴδιδασκαλία του ἔφερνε καὶτὸπαράδειγμα

τῆςσταγόνοςὄξους(ξιδιοῦ, ἡὁποία ὅταν ριχτεῖστὸν ὠκεανό

ἀναλύεταικαὶχάνεται στὰθαλάσσια νερά

6) ᾿Ενῶ οἱ μονοφυσῖτες ἀπέρριπταν τὴν ἀνθρωπίνηφύση τοῦΧριστοῦγιὰλόγουςκαθαρὰχριστολογικούς οἱἀφθαρτο-

δοκῆτεςτὴν ἐμείωναν ἀφαιρώνταςἀπ᾿αὐτὴνἕνα οὐσιαστικὸστοιχεῖοτῆςἀλήθειαςκαὶτῆςλειτουργικότητόςτης τὰἀδιά

βληταπάθη της ποὺλέγονται ἔτσι, γιατὶδὲν ἔχουν τὸστοιχεῖοτῆςἁμαρτίας εἶναιπάθη φυσιολογικά

Τὸἐπίκεντροτῆς αἱρέσεως αὐτῆς ἦταν ἡ ἰδέα τῆς ἀφθαρσίας.

᾿Ενόμιζαν ὅτι ἡἀνθρώπινηφύση τοῦΧριστοῦ θεοποιηθεῖσα«ἐξ

ἄκραςσυλλήψεως στὴμήτρα τῆςΠαρθένου, κατέστη ἄφθαρτη

(«ἐδόκουν αὐτὴν ἄφθαρτον εἶναι, ἐξ οὗ καὶἡὀνομασίατους,

ἀποβαλοῦσαὅλα τὰἀδιάβληταπάθη της·ἡμὲν ψυχὴτὶςφυσικὲςκινήσειςτης(συγκίνηση, ὀργή δειλία κτὅ), τὸδὲσῶματὶςφυσικὲςἀνάγκεςτου(πεῖνα δίψα, κάματο, ἀνάπαυση ὕπνο κλπ).

῎Αν δὲστὴΓραφὴγίνεται ἡλειτουργία τους γινόταν «κατ᾿

οἰκονομίαν» μόνον, δηλαδὴὁΘεὸςἐπέτρεπεἐκτάκτωςτὴν ἐμφά

νισηκαὶτὴλειτουργία τους καὶγιὰὅσο χρόνο ἀπαιτοῦσανοἱλυτρωτικοὶσκοποὶτοῦσωτηρίου ἔργου τοῦΧριστοῦ Μετὰταῦταἐξαφανίζοντανπάλιν ἀπὸτὴφύση τοῦΚυρίου.

– 7 –

7) Τὴν ἀνθρωπίνηφύση τοῦΧριστοῦ ἐμείωναντέλοςὁμονοθελητισμὸςκαὶὁμονοενεργητισμός

Οἱ αἱρέσεις αὐτές, ὡς μιὰπροσπάθεια συμβιβασμοῦ᾿Ορθοδό

ξωνκαὶμονοφυσιτῶν ἀφαιροῦσανἀπὸτὸΧριστὸτὴν ἀνθρώπινηθέληση καὶἐνέργεια ῾ΟΧριστὸςεἶχεμὲν δύο φύσεις(προσέγγι-

ση᾿Ορθοδόξων, ὄχι ὅμωςκαὶδύο φυσικὲςθελήσειςκαὶἐνέργει

ες ἀλλὰμίαν, τὴθεία (προσέγγιση μονοφυσιτῶν.

* * *

῞Ολεςοἱ πιὸπάνω αἱρέσεις κακο

ποιώνταςτὴν ἀλήθειατῆςἀνθρώπινηςφύσηςτοῦΧριστοῦ ἔπλητταν ἀνελέητακαὶτὸλυτρωτικὸἔργο Του

῞ΕναςΧριστὸςφάντασμα, ποὺδὲν εἶ

χελογικὸνοῦἤἦτανἄψυχος καὶτοῦὁποίουἡφύση εἶχεμὲν ἐξατμισθεῖστὴθεότητα ἤεἶχανἀφαιρεθεῖἀπ᾿αὐτὴνοἱφυσικὲςἀνάγκεςτης·ἕναςΧριστὸςἀ

θέλητοςκαὶἀνενέργητοςἤχωρισμένοςἀπότομασὲΘεὸκαὶἄνθρωπο, πῶςμπο

ροῦσε ἀλήθεια νὰσώσει τὸν ἄνθρωπο;* * *

῾Η ᾿Εκκλησία μπροστὰστὸδιαγραφόμενο αὐτὸκίνδυνο ἀντέ

δρασεσθεναρῶς καταπολεμώνταςὅλεςτὶςαἱρέσειςαὐτές

᾿Ετόνιζε σὲκάθε βῆματὴν ἀλήθεια τὴν πληρότητα καὶτὴν

ἀκεραιότητατῆςἀνθρωπίνηςφύσεωςτοῦΧριστοῦ ῾ΟΧριστὸςἦτανπλήρηςκαὶτέλειοςἄνθρωπος Πῆρεφύση ὁλοκληρωμένηκαὶἀκέραιη γιατί ἄν ἔπαιρνε μειωμένη, δὲν θὰμποροῦσενὰτὴσώσει στὸμέροςποὺτῆςἔλειπε, νὰτὴν ἀνακεφαλαιώσεικαὶνὰτὴν ἁγιάσειστὴν ἀρχέγονήτηςἀλήθειακαὶπληρότητα (῞ΑγιοςΕἰρηναῖος.

«Τὸἀπρόσληπτονἀθεράπευτον, θὰπεῖἐπιγραμματικὰὁἅγι-

οςΓρηγόριοςὁΝαζιανζηνός ἀντικρούονταςτὴν αἵρεση τοῦ᾿Α

πολιναρίου.

Κατὰτοῦ Νεστορίου δέ θὰτονίσει τὴμεγάλη χριστολογικὴἀλήθειαὅτι ἡἀνθρωπίνηφύση τοῦΧριστοῦδὲν εἶχεδικότηςπρόσωπο, ἦτανφύση ἀπρόσωπη μὲτὴν ἔννοια ὅτι, ὡςἄνθρωπος– 8 –

ὁ Κύριος δὲν ἔζησε οὔτε μία στιγμὴἔξω ἀπὸτὸμυστήριο τῆςὑποστατικῆςἑνώσεωςτῶνφύσεων, ποὺἔγινε «ἐξ ἄκραςσυλλήψε-

ως στὴθεοχώρητη μήτρα τῆςΠαρθένου.

῾Η ἀνθρωπότητα βεβαίωςτοῦΚυρίου δὲν ἔμεινε μετέωρη,

ἀλλ᾿ὡςἀπρόσωπηφύση καθ᾿ἑαυτήν ὡςμὴἔχουσα θέλημα γνω-

μικό ἀλλὰφυσικὸθέλημα θεωμένο στὴν ἀπερινόητητῶνδύο φύσεων συνδρομή ἦτανἀπρόσβλητηστὴν ἁμαρτία

῾Ως ἁγία δὲκαὶπάλλευκη, μποροῦσεμὲτὸπάθοςκαὶτὸθάνατότηςνὰσώσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸτὴν ἐνοχὴκαὶτὸσυντρι

πτικὸβάροςτῆςἀποστασίαςτου

* * *

Τὴν ἀνθρωπίνηφύση τοῦΧριστοῦ ἄν καὶκτίσμα τοῦΘεοῦ

τὴλατρεύουμε, χωρὶςνὰεἴμαστε κτισματολάτρες ΓιατὶεἶναιφύσητοῦΘεοῦ

Στὴμήτρα τῆς Παρθένου συνελήφθη καὶἀπ᾿Αὐτὴνγεννήθη-

κεὁἴδιοςὁΘεός·ὅπωςκαὶστὸσταυρὸπέθανε «σαρκὶ στὴν

παθητὴσάρκα Του

Τὴφύση ποὺπῆρεἀπὸτὴΜητέρα ΤουὁΧριστὸςτὴν ἔκανε

δικήΤου τὴν οἰκειοποιήθηκεστὸἀΐδιοπρόσωπόΤουὡςΘεοῦΛόγου, ὅπου καὶτὴν ἐθεοποίησεστὴβάση τῆςἀντιδόσεωςτῶνἰδιωμάτωντῶνφύσεων.

Λατρεύουμε τὸΧριστὸὡςΘεάνθρωπο. Λατρεύουμε τὸθεαν

δρικόΤουπρόσωπο, ἀπὸτὸὁποῖοδὲν μπορεῖν᾿ἀποχωριστεῖὁἄνθρωπος Λατρεύουμε τὸν Κύριόμαςμὲμιὰἑνιαίαπροσκύνηση.

Δὲν χωρίζουμε τὴμία θεανδρικὴυἱότητατοῦΧριστοῦσὲδύο

ξεχωριστὲςυἱότητες(θεία καὶἀνθρωπίνη, ὅπωςἔκανε ὁΝεστό

ριος ὁὁποῖοςἀπέδιδεἀντίστοιχακαὶδύο προσκυνήσειςστὸΧριστό μία τοῦΘεοῦκαὶμία τοῦἀνθρώπου

* * *

Μὲτὸν ἴδιο τρόπο λατρεύουμε καὶτὰἄχραντα Μυστήρια, τὸν

ἄρτο καὶτὸν οἶνοτῆςΕὐχαριστίας γιατὶεἶναιΣῶμακαὶΑἷματοῦΧριστοῦ

Δὲν εἶναιἁπλᾶ στοιχεῖα φυσικά ἀλλ᾿ὁλόκληρηἡἀνθρωπό

τητατοῦΧριστοῦ τὸΣῶμακαὶτὸΑἷματοῦΘεανθρώπου, ἑνωμέ

ναμὲτὴθεοφόρητη ψυχήΤουκαὶκατ᾿ἐπέκτασημὲτὴθεότητα.

Γι᾿ αὐτὸ τὰτίμια Δῶραμποροῦννὰσώσουν τὸν ἄνθρωπο, νὰτὸν κάνουν Θεό γιατὶὑπάρχειἡφωτιὰτοῦΘεοῦ ποὺφλέγει

– 9 –

τὸν ἄνθρωπο, χωρὶςνὰτὸν καταφλέγει, καὶποὺκατατρώγει τὴφθορὰτῆςἁμαρτίαςκαὶτὸσῶματοῦπνευματικοῦθανάτου.

* * *

Στὴν ἀνθρωπότητατέλοςτοῦΧριστοῦγίνεται ἡθέωση τοῦσώματοςτῆς᾿Εκκλησίας

Τὰσώματα τῶν ῾Αγίων, ποὺεἶναιμυστικὰἐνσωματωμέναστὴν

«καθολικότητα» τῆς ἀνθρωπίνης φύσεωςτοῦΧριστοῦ διαπερ

νῶνταιἀπὸτὴν ἄκτιστη θεία ἐνέργεια φλογίζονται ἀπὸτὸμακάριο

φῶςτοῦΧριστοῦ ἀστράφτονταςτὴδόξα τῆςἁγίαςΤριάδος

῞Ολ᾿αὐτὰἀποτελοῦν καὶτὴμακαριότητα τῆςθείαςΒασιλείας

(*) «᾿Ορθόδοξη Μαρτυρία» ΛευκωσίαςΚύπρου, ἀριθ 34/῎Ανοιξη-Καλοκαίρι 1991,

σελ 27-30.