– 1 –
ΓιατίὁΘεὸς῎Εγινε῎Ανθρωπος;Τὸ᾿Απροϋπόθετον
τῆςΘείας᾿Ενανθρωπήσεως῾Οσίου Νικοδήμου τοῦ῾Αγιορείτου*
«Τὸ Μυστήριον τῆς ᾿Ενανθρωπήσεως
ἦτο τὸ προηγούμενον θέλημα τοῦ Θεοῦ»
«Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ᾿Αγαπητὸς
εἰς ῝Ον ἐγὼ εὐδόκησα»
(Βʹ Πέτρ. αʹ 17)
ΕΥΔΟΚΙΑ δὲ θέλει νὰ εἰπῇ, κατὰ τὸν τῆς Θεσσαλονίκης μέγαν
Γρηγόριον1, τὸ προηγούμενον θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός·
ὅθεν δείχνει, μὲ τὸν λόγον τοῦτον ὁ ἄναρχος Πατήρ, ἕνα μυστι-
κώτατον καὶ βαθύτατον νόημα· δηλαδή,
• ὅτι τὸ Μυστήριον τῆς ᾿Ενσάρκου Οἰκονομίας τοῦ Υἱοῦ του,
ἦτον τὸ προηγούμενον θέλημα τοῦ Θεοῦ· διὰ τοῦτο καὶ προ-
εγνώσθη αὐτὸ καὶ προωρίσθη πρὸ τῆς προγνώσεως καὶ τοῦ
προορισμοῦ ὅλων τῶν ἄλλων κτισμάτων, νοητῶν τε καὶ αἰσθητῶν·
• καὶ ὅτι ὅλα τὰ ἄλλα κτίσματα καὶ προεγνώσθησαν καὶ προ-
ωρίσθησαν νὰ δημιουργηθοῦν διὰ τὸ Μέγα Μυστήριον τῆς τοῦ
ἀγαπητοῦ Υἱοῦ Του ᾿Ενανθρωπήσεως.
Βεβαιοῖ δὲ τὸ νόημα τοῦτο καὶ ὁ θεολογικώτατος Μάξιμος,
λέγων ἐν τῇ ἑξηκοστῇ λύσει τῶν ἀπόρων περὶ τοῦ Μυστηρίου
τῆς Θείας Οἰκονομίας2, ὅτι αὐτὸ εἶναι ὁ σκοπὸςκαὶ τὸ τέλος
διὰ τὸ ὁποῖον καὶ προεγνώθησαν καὶ προωρίσθησαν καὶ
ἐκτίσθησαν ὅλα τὰ κτίσματα, αὐτὸ δέ, οὔτε προεγνώσθη, οὔτε
προωρίσθη, οὔτε ἔγινε διὰ κᾀνένα τέλος·«Τοῦτό ἐστι τὸ μέγα καὶ ἀπόκρυφον μυστήρι-
ον· τοῦτό ἐστι τὸ μακάριον, δι᾿ ὃ τὰ πάντα συνέ-
– 2 –
στησαν, τέλος· τοῦτό ἐστιν ὁ τῆς ἀρχῆς τῶν ὄν-
των προεπινοούμενος θεῖος σκοπός, ὃν ὁρίζον-
τες εἶναί φαμεν, ῾῾προεπινοούμενον τέλος, οὗ ἕ-
νεκα μὲν πάντα, αὐτὸ δὲ οὐδενὸς ἕνεκα᾿᾿・・*.
Δείχνει δὲ ἀκόμη, ὁ ἄναρχος Πατὴρ μὲ τὴν λέξιν τοῦ εὐδόκησεν,
ὅτι ὁ Μονογενής Του Υἱὸς μὲ τὴν εὐδοκίαν καὶ τὸ προηγούμενον
θέλημα τοῦ Πατρός Του προσέλαβε τὴν τοῦ δούλου μορφὴν καὶ
ἔγινε τέλειος ἄνθρωπος.
Ταύτην τὴν θεοπρεπῆ καὶ μεγαλοπρεπῆ φωνὴν ὁποὺ ἐκήρυξεν
ὁ Πατὴρ περὶ τοῦ Υἱοῦ, προλαβὼν καὶ ὁ μεγαλοφωνότατος ῾Ησαΐας,
ἐβόησεν ὡς ἐκ προσώπου τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός, λέγοντος περὶ
τοῦ ἀγαπητοῦ καὶ τοῦ ἀμπελῶνοςΑὐτοῦ·
«῎Αι
σω δὴ τῷ ᾿Ηγαπημένῳ ἆσμα τοῦ ᾿Αγαπητοῦ
μου»3·
εἶτα τελευταῖον εἰπόντος·
«῾Ο γὰρ ἀμπελὼν Κυρίου Σαβαὼθ οἶκος τοῦ
᾿Ισραήλ ἐστι, καὶ ῎Ανθρωπος τοῦ ᾿Ιούδα Νέοφυτον
᾿Ηγαπημένον»4.
Φανερώτατον γὰρ εἶναι εἰς τὸν καθ᾿ ἕνα, ὅτι ἄνθρωπον τοῦ᾿Ιούδα ὀνομάζει τὸν Δεσπότην Χριστόν, τὸν ἐκ τῆς φυλῆς τοῦ
᾿Ιούδα γεννηθέντα κατὰ τὸ ἀνθρώπινον, καὶ νεόφυτον ἠγαπημένον
μόνον Αὐτὸν καλεῖ, ἐπειδὴ ἐγεννήθη ἀπὸ κοιλίαν παρθενικὴν
καὶ ἔγινε καινούριος ἄνθρωπος καὶ νέος ᾿Αδάμ.
Καὶ ὁ Προφήτης Δαβὶδ ἐπέγραψε τὸν μδʹ Ψαλμόν, τὸν φανερῶς
περὶ τοῦ Χριστοῦ προφητεύοντα, μὲ ταύτην τὴν ἐπιγραφήν·
«᾿Ωι
δὴ ὑπὲρ τοῦ ᾿Αγαπητοῦ»5· καὶ ἀλλαχοῦ· «῾Ο
Βασιλεὺς τῶν Δυνάμεων τοῦ ᾿Αγαπητοῦ»6.
* * *
* ΕΠΕΙΔΗ, κατὰ τοὺς Μεταφυσικούς, ἄλλα μὲν εἶναι Μέσα
μόνον καὶ οὐχὶ Τέλη· ἄλλα δὲ εἶναι καὶ Μέσα καὶ Τέλη ἐνταυτῷ,
ἤτοι πρὸς μὲν τὰ κατώτερα, Τέλη, πρὸς δὲ τὰ ἀνώτερα, Μέσα·
ἄλλα δὲ εἶναι Τέλη μόνον καὶ ὄχι Μέσα, ἅτινα καὶ Τέλη
Τελῶν, ὡς πάντων ἀνώτερα, ὀνομάζονται.
Διὰ τοῦτο καὶ ὁ θεοφόρος Μάξιμος θεολογεῖ ἐδῶ, ὡς νομίζω,
ὅτι τὸ Μυστήριον τῆς τοῦ Θεοῦ Λόγου ῾Ενανθρωπήσεως εἶναι
– 3 –
Τέλος μόνον, καὶ ὄχι Μέσον, ὡς πάντων τῶν πρὸς τὰ ἔξω τῆς
῾Αγίας Τριάδος ἔργων, ἀνώτατον καὶ ὑψηλότατον, καὶ Τέλος Τελῶν
τὸ Κορυφαιότατον· οὗἕνεκα μὲν τὰπάντα, αὐτὸδὲοὐδενὸςἕνεκα, ἀγκαλὰ καὶ αὐτό, κατὰ λόγον ἄλλον θεωρούμενον, ἐγένετο
διὰ τὴν τοῦ ἀνθρώπου ἀνάπλασιν καὶ σωτηρίαν, καθὼς πολλαχοῦ
ὡς κήρυγμα τοῦτο δημοσιεύει, ἢ τε θεία Γραφή, καὶ οἱ ἄλλοι
Πατέρες.
Καὶ διὰ νὰ εἰποῦμεν καθολικῶς, τὸ Μυστήριον τῆς ᾿Ενσάρκου
Οἰκονομίας εἶναι ᾿Αρχὴ καὶ Μέσον καὶ Τέλος ὅλων τῶν
Κτισμάτων, νοητῶν τε καὶ αἰσθητῶν καὶ μικτῶν.
• Καὶ᾿Αρχὴ μὲν εἶναι πάντων τῶν κτισμάτων, καθ᾿ ὅτι ἡ
πρόγνωσις καὶ ὁ προορισμὸς τοῦ Μυστηρίου αὐτοῦ, ἔγινεν ἀρχὴ
καὶ αἰτία τοῦ νὰ προγνωσθοῦν καὶ νὰ προορισθοῦν καὶ νὰ
κτισθοῦν πάντα τὰ κτίσματα, κατὰ τό· ・・Κύριοςἔκτισέμε ἀρχὴν
ὁδῶν Αὐτοῦεἰςἔργα Αὐτοῦ・7, [ὡς] καὶ τό· ・・Πρωτότοκοςπάσηςκτίσεως・8, περὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου εἰρημένον, καθ᾿ ὃ ἀνθρώπου,
περὶ οὗ ὅρα τὸν ἱεροκήρυκα Μηνιάτην9.
Λέγει δὲ καὶ ὁ θεοφόρος Μάξιμος ἐν τῇ αὐτῇ ἑξηκοστῇ λύσει·
・・διὰγὰρ τὸν Χριστόν, ἤγουν τὸκατὰΧριστὸν μυ-
στήριον, πάντεςοἱαἰῶνες καὶτὰἐν αὐτοῖςτοῖςαἰῶ
σιν, ἐν Χριστῷτὴν ἀρχὴν τοῦεἶναι καὶτὸτέλοςεἰλή
φασιν. ῞Ενωσιςγὰρ προϋπενοήθη τῶν αἰώνων, ὅρου
καὶἀοριστίαςκαὶμέτρου καὶἀμετρίας καὶπέρατοςκαὶἀπειρίας καὶκτίστου καὶκτίσεως καὶστάσεωςκαὶκινήσεως·ἢτιςἐν Χριστῷἐπ᾿ἐσχάτων τῶν χρόνων
φανερωθέντι γέγονε·πλήρωσιν δοῦσα τῇπρογνώσει
τοῦΘεοῦδι᾿ἑαυτῆς・10.
• ῎Εγινε δὲ καὶ Μέσον τὸ Μυστήριον αὐτό, καθ᾿ ὅτι ἐχάρισε
πλήρωσιν εἰς τὴν πρόγνωσιν τοῦ Θεοῦ, ὡς εἶπεν ὁ θεῖος Μάξιμος.
᾿Εχάρισεν ἀτρεψίαν εἰς τοὺς ᾿Αγγέλους καὶ ἀκινησίαν εἰς τὸ
κακόν, κατὰ τὸν Θεσσαλονίκης θεῖον Γρηγόριον11, κατὰ τὸν
Νικήταν12, σχολιάζοντα τὸ εἰς τὸ Πάσχα ῥητὸν τοῦ μεγάλου
Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, τὸ λέγον· ・・Σήμερον σωτηρία τῷκόσμῳ
ὅσοςτε ὁρατὸςκαὶὅσοςἀόρατος・.
Καὶ κατὰ τὸν Βρυέννιον ᾿Ιωσήφ13, ἐχάρισεν εἰς τοὺς ἀνθρώπους
– 4 –
λύσιν τῆς προπατορικῆς ἁμαρτίας, δόσιν τῆς χάριτος, ἀφθαρσίαν,
ἀθανασίαν, σωτηρίαν, ἀτρεψίαν, καὶ ἄλλα μυρία ἀγαθά.
• Εἶναι καὶ Τέλος τὸ Μυστήριον αὐτό, καθ᾿ ὅτι αὐτὸ ἔγινε
καὶ εἰς ᾿Αγγέλους καὶ εἰς ἀνθρώπους καὶ εἰς ὅλην τὴν Κτίσιν
τελείωσις, καὶ θέωσις καὶ δόξα καὶ μακαριότης· καὶ καθ᾿ ὅτι
αὐτὸ ἔγινεν ἕνωσις Κτίστου καὶ κτισμάτων, καὶ δόξα τοῦ ἀνάρχου
Πατρός, δοξασθέντος, οὐχὶ διὰ ψιλῶν κτισμάτων, ἀλλὰ δι᾿ αὐτοῦ
τοῦ κατ᾿ οὐσίαν Υἱοῦ καὶ Λόγου Του, τὴν φύσιν τῶν ἀνθρώπων
φορέσαντος· τὸ ὁποῖον αὐτὸ Τέλος εἶναι τὸ ὕστατον πάντων,
μεθ᾿ ὃ οὐκ ἔστιν ἄλλο τέλοςἀνώτερον· ・・καὶοὗἕνεκα μὲν τὰπάντα, αὐτὸδὲοὐδενὸςἕνεκα・・, κατὰ τὸν αὐτὸν πάλιν εἰπεῖν
θεῖον Μάξιμον.
* * *
ΕΚ τῶν εἰρημένων λοιπὸν τούτων, δύναται νὰ συμπεράνῃ ὁ
καθ᾿ ἕνας, ὅτι ἀπαραιτήτως ἔπρεπε νὰ γένῃ τὸ Μυστήριον τῆς
᾿Ενανθρωπήσεως.
• Κατὰ πρῶτον μὲν καὶ κύριον καὶ καθ᾿ αὑτὸ λόγον, διὰ τὶ τὸ
Μυστήριον αὐτὸ ἦτον προηγούμενον θέλημα τοῦ Θεοῦ, κατὰ τὸν
θεῖον τῆς Θεσσαλονίκης Γρηγόριον14, πρώτιστον κινητικὸν αἴτιον
ἔχον, τὴν ἄπειρον καὶ οὐσιώδη καὶ ὑπεράγαθον ἀγαθότητα τοῦ
Θεοῦ· μᾶλλον δέ, αὐτὸν τὸν ἐνδότατον πυθμένα τῆςπατρικῆςἀγαθότητος ὡς εἶπεν ὁ θεοφόρος Μάξιμος.
• Κατὰ δεύτερον δὲ λόγον, διὰ τὶ αὐτὸ ἦτον ἀναγκαῖον εἰς ὅλα
τὰ κτίσματα, νοητὰ καὶ αἰσθητά, ὡς ᾿Αρχὴ αὐτῶν καὶ Μέσον, καὶ
Τέλος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου