Αυτή η περίοδος των σαράντα ημερών που ολοκληρώνεται με το Πασχαλινό Τριήμερο, ανάμνηση του Πάθους, της Σταύρωσης και της Αναστάσεως του Κυρίου, καρδιά του μυστηρίου της Σωτηρίας μας, είναι καιρός εσωτερικής αλλαγής και μετάνοιας κατά το οποίο ο χριστιανός καλείται «να επιστρέψει στο Θεό με όλη του την καρδιά» και να μην ικανοποιείται με μια ζωή χλιαρή.
Ο αριθμός 40
Η Τεσσαρακοστή φέρνει στη μνήμη μας τις σαράντα μέρες νηστείας του Κυρίου στην έρημο πριν ξεκινήσει την δημόσια ζωή του. Διαβάζουμε στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου: «Ο Ιησούς οδηγήθηκε από το Πνεύμα στην έρημο για να αντιμετωπίσει τους πειρασμούς του διαβόλου. Σαράντα ημέρες και νύχτες δεν έφαγε τίποτε ο Ιησούς…»Σαράντα είναι ο συμβολικός αριθμός με τον οποίο η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη μας παρουσιάζουν τις κορυφαίες στιγμές της εμπειρίας πίστεως του λαού του Θεού. Είναι ο αριθμός που εκφράζει το χρόνο της προσμονής, κάθαρσης για τον ερχομό του Κυρίου, της συνειδητοποίησης πως ο Θεός παραμένει πιστός στις υποσχέσεις του.
Στην Παλαιά Διαθήκη είναι σαράντα οι ημέρες του κατακλυσμού, σαράντα οι ημέρες που πέρασε ο Μωυσής στο όρος Σινά για να λάβει τις Δέκα Εντολές, σαράντα τα χρόνια που ο Ισραηλιτικός λαός βαδίζει στην έρημο πριν φθάσει στη γη της επαγγελίας, σαράντα ημέρες της πορείας του Προφήτη Ηλία για να φθάσει στο όρος Χωρήβ, σαράντα ημέρες που ο Θεός δίνει στη Νινευή για να μετανοήσει μετά το κήρυγμα του Ιωνά.
Στα Ευαγγέλια σαράντα είναι οι ημέρες κατά τις οποίες ο Ιησούς αναστημένος εμφανίζεται στους μαθητές του και τους κατευθύνει πριν αναληφθεί στους ουρανούς και αποστείλει το Άγιο Πνεύμα.
Ας επιστρέψουμε όμως στο νόημα της Τεσσαρακοστής. Θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε ως «μια συνοδεία του Ιησού» ο οποίος πορεύεται προς την Ιερουσαλήμ, τόπο εκπλήρωσης του Μυστηρίου του Πάθους, του θανάτου και της Αναστάσεως του και μας θυμίζει πως η χριστιανική ζωή είναι μια «πορεία» που πρέπει να διατρέξουμε, η οποία δεν συνίσταται τόσο σε ένα νόμο που πρέπει να τηρήσουμε, αλλά στο ίδιο το πρόσωπο του Χριστού, τον οποίο καλούμαστε να συναντήσουμε, να δεχτούμε και να ακολουθήσουμε.
Το σημείο της Τέφρας
Η Τετάρτη των Τεφρών είναι ημέρα νηστείας και εγκράτειας από το κρέας (όπως και η Μεγάλη Παρασκευή, καθώς και κάθε Παρασκευή του χρόνου έχουμε εγκράτεια από το κρέας). Όπως μας θυμίζει ένα Προοίμιο της Τεσσαρακοστής, «Με την νηστεία του σώματος δαμάζεις τα πάθη, εξυψώνεις τα πνεύματα και μας παρέχεις χάρη και δύναμη».Κατά την τελετή της Τετάρτης των τεφρών ο λειτουργός θέτει λίγη ευλογημένη στάχτη στο κεφάλι ή στο μέτωπο του κάθε πιστού. Σύμφωνα με την συνήθεια, η στάχτη προέρχεται καίγοντας τα κλαδιά ελιάς που ευλογήθηκαν την Κυριακή των Βαΐων του περασμένου έτους. Η στάχτη που τοποθετείται στο κεφάλι είναι σημείο που θυμίζει την κατάσταση μας ως δημιουργήματα και μας προτρέπει στη μετάνοια. Η πράξη αυτή συνοδεύεται από έναν διπλό τύπο: «Μετανοείτε και πιστεύετε στο Ευαγγέλιο» είτε «Ενθυμήσου, άνθρωπε ότι χώμα είσαι και στο χώμα θα επανέλθεις».
Η πρώτη φράση προσκαλεί στη μετάνοια και σημαίνει αλλαγή κατεύθυνσης, προτροπή να πας ενάντια στο «ρεύμα» όπου για «ρεύμα» εννοείται ο τρόπος μιας επιφανειακής ζωής, δίχως συνέπεια.
Η δεύτερη φράση μας μεταφέρει στην αρχή της ανθρώπινης ύπαρξης, όταν ο Κύριος είπε στον Αδάμ μετά το προπατορικό αμάρτημα: «Με τον ιδρώτα του προσώπου σου θα τρως το ψωμί σου, ώσπου να ξαναγυρίσεις στη από την οποία προήλθες, γιατί χώμα είσαι, και στο χώμα θα επιστρέψεις». (Γεν3,19)
Ο Λόγος του Θεού αναφέρεται στην αδυναμία και στο θάνατο. Ο άνθρωπος αν και είναι χώμα, είναι ένα χώμα πολύτιμο στα μάτια του Κυρίου γιατί ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο προορίζοντάς τον για την αθανασία.
Τα σημεία της Τεσσαρακοστής: Νηστεία, ελεημοσύνη, Προσευχή.
Η νηστεία, η ελεημοσύνη και η προσευχή είναι σημεία ή σωστότερα συγκεκριμένες πράξεις μέσα στην Τεσσαρακοστή.Νηστεία σημαίνει εγκράτεια από το φαγητό, αλλά συμπεριλαμβάνει και άλλες μορφές στέρησης για μια ζωή περισσότερο λυτή η οποία να εστιάζει στο ουσιώδες σ’ αυτό που πραγματικά αξίζει.
Η νηστεία είναι συνδεδεμένη με την ελεημοσύνη. Ο Άγιος Λέοντας ο Μέγας διδάσκει σε μια από τις ομιλίες του: «Ότι κάθε χριστιανός καλείται να πράξει σε κάθε καιρό, τώρα θα πρέπει να το πράξει με μεγαλύτερη προσπάθεια και ευλάβεια, ώστε να εκπληρωθεί ο αποστολικός κανόνας της νηστείας της Τεσσαρακοστής ο οποίος συνίσταται σε εγκράτεια όχι μόνο από την τροφή, αλλά κυρίως και πάνω απ’ όλα από την αμαρτία. Σ’ αυτή την αγία νηστεία, πρέπει να ενωθεί η ελεημοσύνη, η οποία φέρει το όνομα «ευσπλαχνία» και αγκαλιάζει πολλά καλά έργα». Έτσι λοιπόν η νηστεία καθίσταται αγία αν συνοδεύεται από αρετές, κυρίως την αγάπη, από κάθε γενναιόδωρη και ανιδιοτελής πράξη που δωρίζει στους φτωχούς και αναγκεμένους και μετατρέπει την Τεσσαρακοστή σε περίοδο όχι μόνο μετάνοιας αλλά και αδελφοσύνης και αγάπης.
Και τέλος η Τεσσαρακοστή είναι ο κατάλληλος καιρός για προσευχή. Ο Άγιος Αυγουστίνος λέει πως η νηστεία και η ελεημοσύνη είναι «τα δυο φτερά της προσευχής» που της επιτρέπουν με περισσότερη ευκολία να πάρει ώθηση για να φθάσει έως τον Θεό. Και ο Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος προτρέπει: «στολίστε το σπίτι σας με σεμνότητα και ταπεινοφροσύνη εξασκώντας την προσευχή. Έτσι προετοιμάζεις για τον Κύριο μια αντάξια κατοικία, έτσι τον δέχεσαι σε ένα λαμπρό βασιλικό παλάτι». Κατά την Τεσσαρακοστή, ας ζητούμε στον Κύριο στην προσευχή μας: «κατέστησε Κύριε την καρδιά μας, όμοια με τη δική σου». Με αυτόν τον τρόπο αποκτούμε μια καρδιά σταθερή, συμπονετική, προσεκτική και γενναιόδωρη, μια καρδιά ανοιχτή, που δε χάνεται μέσα στην αδιαφορία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου