Ἡ νήψη, ὁ πρακτικός καί ὁ θεωρητικός δρόμος.Ἀπό τό βιβλίο «ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ» Ὁσίου Θεοφάνους τοῦ Ἐγκλείστου

«ΝΗΨΙΣ»
Ἀπό τό βιβλίο «ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ»
Ὁσίου Θεοφάνους τοῦ Ἐγκλείστου

Ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ἄς εἶναι μαζί σας. Ὁ Θεός δέν ἀφήνει ἀπαρηγόρητους αὐτούς πού ἀγαπᾶ. Εἴθε νά στείλῃ καί σέ σᾶς τήν παρηγορία.
Πῶς τολήσατε νά σκεφθῆτε ὅτι τώρα πλέον ἡσυχάσατε καί ὁ ἐχθρός δέν σᾶς πολεμεῖ τόσο πολύ; Βγάλτε ἀπό τό μυαλό μιά τέτοια σκέψη. Προέρχεται ἀπό τόν ἐχθρό, πού θέλει νά χαλαρώσῃ τόν ζῆλο καί τήν προσοχή. Φέρτε στόν νοῦ σας σκέψεις ἀντίθετες. Φαντασθεῖτε ὅτι βαδίζετε σέ μιά λεπτή σανίδα πάνω ἀπ’ ἕνα γκρεμό. Φαντασθεῖτε ἀκόμη ὅτι ἀπό παντοῦ οἱ μοχθηροί ἐχθροί σᾶς τοξεύουν γιά νά σᾶς ρίξουν στό χάος. Τό χέρι ὅμως τοῦ Θεοῦ βρίσκεται ἀπό πάνω σας, ἕτοιμο σέ κάθε στιγμή νά σᾶς βοηθήσῃ καί νά σᾶς στηρίξῃ.
Δέν πρέπει ποτέ νά σταματήσετε τήν ἐπαγρύπνηση στόν ἑαυτό σας. Δέν βρέθηκε ἀκόμη κανένας πού ν’ ἀνέβηκε στόν οὐρανό χωρίς κόπους, ἀνησυχίες, δοκιμασίες, θλίψεις καί ἰσχυρούς πειρασμούς.
Νά ἔχετε διαρκῶς τήν προσοχή σας στήν καρδιά σας. Κάθε τί πού βγαίνει ἀπ’ αὐτή, ἀμέσως νά τό ἁρπάζετε καί νά τό ἐξετάζετε. Εἶναι καθαρό; Ζωογονεῖστε τό. Εἶναι ἀκάθαρτο; Θάψτε το. Ἔτσι θά γνωρίσετε τόν ἑαυτό σας.
Τό πάθος πού ἐκδηλώνεται συχνότερα εἶναι  αὐτό πού κυριαρχεῖ περισσότερο μέσα σας καί αὐτό πρέπει περισσότερο δραστήρια νά πολεμήσετε. Μήν ὑπολογίζετε ὅμως μόνο στίς δυνάμεις σας. Ἡ θεραπεία γίνεται μέ τήν βοήθεια τοῦ Κυρίου. Σ’  Αὐτόν νά παραδίδετε τόν ἑαυτό σας καί σ’ Αὐτόν νά προσεύχεσθε κάθε στιγμή καί κάθε ὥρα.
***
Ἀποκαλεῖτε τόν ἑαυτό σας χειρότερη ἀπ’ ὅλες τίς ἀδελφές. Δόξα τῷ Θεῶ, ἐάν αὐτό δέν τό λέῃ μόνο ἡ γλώσσα. Ἐάν κάποια ἀδελφή ἔλθῃ καί σᾶς κατηγορήσῃ καί μάλιστα ἄδικα, τί θά κάνετε; Ἐάν νοιώσετε ἐκείνη τήν στιγμή ὅτι πολύ λίγα σᾶς εἶπε, ὅτι σᾶς ἔπρεπε δέκα φορές περισσότερα νά σᾶς ἔλεγε, αὐτό σημαίνει ὅτι ἔχετε συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητός σας. Ἐάν ὅμως δέν συμβῇ αὐτό, τότε σημαίνει ὅτι ἔχετε ψευδαίσθηση τῆς ἁγιότητός σας.
Πολλά καλά αἰσθήματα ὑπάρχουν. Τό αἴσθημα ὅμως τῆς ἀναξιότητος καί ἁμαρτωλότητος εἶναι βασικό. Ἐάν δέν ὑπάρχῃ αὐτό, μάταια εἶναι ὅλα τ’ ἄλλα. Ἐγκολπωθεῖτε αὐτή τήν ἀλήθεια.
Νομίζετε ὅτι ἡ κενοδοξία ἔφυγε μακρυά σας; Ὄχι, δέν ἔφυγε. Ἁπλῶς κρύφθηκε γιά λίγο. Μή φαντάζεσθε ὅτι εἶναι εὔκολο ν’ ἀπαλλαγεῖτε ἀπ’ αὐτή τήν κυρία. Κοντά σας θά βρίσκεται. Στ’ ἀχνάρια σας θά βαδίζει. Καί θά σᾶς τρώει τ’ αὐτιά».
***
«Μεγάλο εἶναι τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ γιά μᾶς τούς ἁμαρτωλούς. Σᾶς κάλεσε ὁ Κύριος καί σεῖς Τόν ἀκολουθήσατε… Μήν παύσετε νά ἐπαγρυπνεῖτε γιά τήν σωτηρία σας. Ἐπιβιβασθήκατε στήν βάρκα καί ξεκινήσατε. Μήν παύσετε νά παρακαλεῖτε θερμά τόν Κύριο νά σᾶς βοηθήσῃ νά διαπλεύσετε τήν θάλασσα καί νά φθάσετε στό λιμάνι.
Ἄβυσσος ὑπάρχει κάτω ἀπό τά πόδια σας. Ἀργεῖ νά γίνῃ τό ναυάγιο; Μέχρι τήν τελευταία στιγμή δέν πρέπει ν’ ἀδιαφοροῦμε γιά τόν κίνδυνο τῆς συμφορᾶς. Οὔτε νά παραδοθοῦμε στήν ἀμεριμνησία ἤ στήν σκέψη, ὅτι βρικόμαστε ἐκτός κινδύνου».
***
«Κάνατε ἕνα ἐκλεκτό δῶρο στό θεῖο Βρέφος τῆς Βηθλεέμ μέ τήν ἀπάρνηση τῶν κοσμικῶν συναναστροφῶν καί διασκεδάσεων.
Ὁ ἐχθρός ἁπλώνει γύρω σας δίχτυα, γιά νά σᾶς παγιδεύσῃ καί νά σᾶς ὁδηγήσῃ στόν ἅδη. Γι’ αὐτό νά εἶσθε πάντα σέ κατάσταση ἑτοιμότητος καί νά ἐπικαλεῖσθε συνεχῶς τήν βοήθεια τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ».
***
«Ὑπάρχουν δύο δρόμοι γιά νά πλησιάσῃ κανείς τόν Κύριο. Ὁ πρακτικός καί ὁ θεωρητικός. Ὁ πρῶτος χρησιμοποιεῖται κυρίως ἀπό τούς χριστιανούς πού ζοῦν μέσα στό κόσμο. Ὁ δεύτερος κυρίως ἀπ’ ἐκείνους πού τόν ἐγκατέλειψαν.
Ἐσεῖς λοιπόν πού ζεῖτε μέσα στόν κόσμο, δέν πρέπει ν’ ἀναζητᾶτε διαρκῶς τόν θεωρητικό, ὅπως κάνουν οἱ μοναχοί, ἀλλά οὔτε καί νά τόν ἐγκαταλείπετε τελείως. Σέ κάθε ἀπασχόλησή σας νά ἐνθυμεῖσθε τόν Κύριο καί νά συναισθάνεσθε τήν παρουσία Του.
Δέν εἶναι δυνατόν ν’ ἀφοσιωθεῖτε ἀπερίσπαστα στό ἔργο αὐτό, γιατί σᾶς ἀπασχολοῦν πολλά βιοτικά προβλήματα καί μέριμνες. Ἡ ζωή πού κάνετε στόν κόσμο, εἶναι συνδεδεμένη μέ ἐντολές, τῶν ὁποίων ἡ παραμέλησις ἤ ἡ καταπάτησις θά σᾶς καταστήσουν παραβάτη ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Γιά ὅλα ὑπάρχουν ἐντολές, γιά τίς σχέσεις σας μέ τόν σύζυγο καί τά παιδιά, τούς γνωστούς καί τούς ξένους.
Γεννιέται λοιπόν τό ἐρώτημα: Πῶς εἶναι δυνανόν μέ τίς κοσμικές ἀπασχολήσεις νά ἔχῃ κανείς ζωντανή μέσα του τήν μνήμη τοῦ Θεοῦ; Εἶναι αὐτό δυνατόν, ἐάν δημιουργήσετε τήν συναίσθηση ὅτι διαρκῶς ἐργάζεσθε κάνοντας ὑπακοή στίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ. Ἔχετε ἐπίσης τήν σκέψη ὅτι ὁ Θεός παρακολουθεῖ διαρκῶς τήν ἐργασία σας.
Ἔτσι θά ἐργάζεσθε πάντοτε μέ προσοχή καί θά ἐνθυμεῖσθε τόν Κύριο. Αὐτό εἶναι τό μυστικό γιά τήν ἐπιτυχία στήν κατάσταση πού βρίσκεσθε. Ἐάν ἀγωνισθῆτε σ’ αὐτό τό ἄθλημα, θά εἰρηνεύσῃ ὁ λογισμός, πού τώρα περιπλανιέται ἐδῶ κι ἐκεῖ.
Ἀναρωτιέστε γιατί δέν νιώθετε καλά στήν ἐσωτερική σας πορεία. Νομίζω ὅτι αὐτό ὀφείλεται στήν ἐπιθυμία σας  νά ἐνθυμῆσθε τόν Κύριο, παραμελώντας τίς βιοτικές σας ὑποχρεώσεις· ὅμως αὐτές εἶναι πολλές φορές ἄμεσες καί ἐπιτακτικές. Ἔτσι εἰσέρχονται στόν νοῦ καί διασποῦν τήν μνήμη τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτό πρέπει νά μήν τίς παραμελῆτε. Νά τίς ἐκπληρώνετε ὅμως σάν νά σᾶς τίς ἀνέθεσε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, ὁ ὁποῖος διαρκῶς ἐποπτεύει τήν ἐκπλήρωσή τους.
Προηγουμένως οὔτε τό ἕνα κάνατε σωστά, οὔτε τό ἄλλο. Μέ τόν τρόπο πού σᾶς ὑποδεικνύω, θά πετύχετε τήν ἐναρμόνιση καί τῶν δύο, καί τῆς μνήμης τοῦ Θεοῦ καί τῆς ἐκπληρώσεως τῶν ὑποχρεώσεών σας.
***
Σᾶς ἔρχονται λογισμοί τήν ὥρα τῆς προσευχῆς; Νά τούς διώχνετε. Ἀσφαλῶς θά  ξανάρχονται. Πάλι νά τούς διώχνετε καί νά τούς ξαναδιώχνετε. Αὐτό ἀκριβῶς σημαίνει νῆψις καί ἐγρήγορσις.
Τά δάκρυα κατά τήν διάρκεια τῆς προσευχῆς εἶναι πάντοτε εὐεργετικά. Ὅμως δέν πρέπει νά τά φανερώνουμε στούς ἄλλους. Εἶναι μαργαριτάρια. Μέ τήν φανέρωσή τους θαμπώνουν καί χάνουν τήν ἀξία τους. Καλύτερα νά δακρύζῃ κανείς στό σπίτι καί ὄχι στόν ναό. Μπροστά στούς ἄλλους εἶναι προτιμότερο νά κρύβῃ κανείς τό χάρισμα μέσα στήν καρδιά του.
Τέλος καί τῷ Θεῷ δόξα!
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗ
 Εὐχαριστοῦμε θερμά τόν Ἡγούμενο τῆς Ἱ.Μ. Παρακλήτου γιά τήν ἄδεια δημοσίευσης ἀποσπασμάτων ἀπό τά βιβλία πού ἐκδίδει ἡ Ἱερά  Μονή.
Ἀρχ.Σάββας Ἁγιορείτης